از لاک سیاه تا هیئت رنگین‌کمانی!

چند روزی است جمله «مرا به لاک سیاه زنی که پشت دسته‌های عزای تو می‌رود ببخش» مورد بررسی و نظر منتقدان و موافقان قرار گرفته‌است؛ و این سؤال مطرح شده‌است که آیا هیئت محل حضور افراد کم حجاب نیست؟ آیا در گذشته لوتی‌ها و گناهکاران متجاهر در هیئت‌ها شرکت نمی‌کردند؟

بدیهی است حضور هر گناهکاری در هیئت عزا مشکلی ندارد و اتفاقاً همیشه گناهکاران در هیئت‌ها شرکت می‌کردند و هیچ‌گاه حضور کم‌حجابان مسئله هیئت عزاداری نبوده‌است، اما آیا در مجلس هم گناه را ترویج می‌دادند؟ یا به اباحه‌گری در ترویج بدحجابی تصریح می‌کردند؟

آنچه اینجا محل نزاع است، اصرار به گناهی است که دشمن هم امسال به دنبال سازماندهی آن در مجالس عزاداری است. آیا فراهم کردن زمینه برای ترویج گناه مشکلی ندارد؟ آیا بازی در زمین دشمن محسوب نمی‌شود؟

وقتی با سرگذشت افرادی که در گذشته اهل گناه‌های آشکار مثل مشروب‌خواری بودند، مواجه می‌شویم می‌بینیم حاضر بودند دو ماه محرم و صفر یا مدتی از محرم را از گناه آشکار خود بگذرند و با خضوع در مراسم حسینی شرکت کنند و همین حیا در مقابل امام حسین موجب رستگاری آن‌ها می‌شد.

اما اینکه بگوییم لاک سیاه زن، ارزشمند است و به این لاک قسم بخوریم تا امام‌حسین به ما توجه کند و شفاعت کند، نوعی تأیید و ترویج گناه است و از گناه قبح‌زدایی می‌کند. باید بین حضور گناه و حضور گناهکار در هیئت تفکیک کنیم که اگر این تفکیک را قائل نشویم و برای هیئت چارچوبی نداشته‌باشیم در آینده به خوردن مشروب در پشت دسته عزا هم افتخار می‌کنیم و می‌گوییم هر گناهی را می‌توانید در دسته عزا نمایش دهید!

استحاله هدف قیام امام حسین مسئله اصلی این جملات است. امر به معروف اصلی‌ترین هدف قیام امام حسین است، اما این جملات زمینه‌ساز سیاست در‌های باز برای مواجهه با هر گناهی در هیئت است، به گونه‌ای که نباید اندک مواجهه‌ای با افراد بد‌حجاب یا سایر مسائل داشته‌باشیم. گوینده این جمله در ادامه می‌گوید «اگر امام‌حسین مخالف باشد، خودش پای فرد را قلم می‌کند، اگر ائمه قرار بود چنین مداخلاتی را صورت بدهند، حتماً هیچ گناهی در جامعه اسلامی صورت نمی‌گرفت.» ولی رویه عالم، جبر نیست، چراکه اگر امام‌حسین می‌خواست با جبر در امور جامعه مداخله کند، هیچ‌گاه نیاز به قیام در مقابل یزید نبود و اگر قیام صورت می‌گرفت، ابتدا باید پای قاتلان خودش را قلم می‌کرد تا دست به خشونت و قتل عظیم در روز عاشورا نزنند.

امام‌حسین، طبیبی است که چنین افرادی را به مجالس خود دعوت می‌کند تا این مجالس دوای درد این افراد باشد و ما لازم است به مداوای درد کمک کنیم و مانع گریز این افراد از هیئت شویم، اقامه امر به معروف با مناسب‌ترین و جذاب‌ترین شیوه در هیئات عزا، روشی برای پایداری کیفیت هیئات و هم جذب این افراد است.

سال گذشته بود که در هیئتی شرکت کردم و سخنران در رابطه با مشروب خوردن یزید صحبت کرد، بعد از هیئت فردی اعتراض کرد که چرا مشروب را به یزید نسبت می‌دهید! فرد معترض قائل بود با این نسبت، افراد مشروب‌خواری مثل خودش به شرکت در جلسات امام‌حسین رغبت نخواهند داشت. در واقع مطالبه او این بود که هیئت نباید از گناهی که بین برخی وجود دارد سخن بگوید.

استحاله هیئت‌ها از اهداف قیام امام‌حسین و نپرداختن به فرهنگ عفاف و حجاب زنان کربلا، باعث ارتقای جامعه در دینداری نمی‌شود. طبق نقل تاریخ زنان در کربلا و در دوره اسارت مکرر تلاش کردند حجاب را حفظ کنند. سید بن طاووس و جمعی دیگر از بزرگان نوشته‌اند: «آن مردم تبهکار برای نابودی خیمه‌های حرم و غارت آن مسابقه گذاردند، چادر از سر زن‌ها می‌کشیدند.

گاه زنی مشاهده می‌شد که با تمام نیرو و تا سر حد جان برای نگهداری پیراهن و حجاب خود مقاومت می‌کرد، به گونه‌ای که در اثر کشاکش جامه بر زمین می‌افتاد. دختران رسول خدا و اهل حرم با گریه یکدیگر را مساعدت می‌کردند و بر فراق یاوران و دوستان ندبه می‌کردند.» از این دست روایت‌های تاریخی از حجاب و عفاف زنان در کربلا کم‌نیست.

مناسب است مداحان و سخنوران به چادر سیاه این زنان و محبت قلبی زنان کم‌حجاب و با‌حجاب به امام‌حسین اهمیت بدهند و برای ترویج فرهنگ بکوشند و سعی نکنند موضوعی را که در حد مسئله اجتماعی نیست، به انحراف و مسئله فکری اجتماعی تبدیل کنند.

معصومه فاطمی